Polen heeft een cruciaal moment in de industrie gemist. "We zijn onze voorsprong kwijt."

• "De digitale transformatie van de Poolse industrie wordt gekenmerkt door een duidelijke gelaagdheid. Er zijn bedrijven die zich al jaren richten op digitalisering en snel inspelen op veranderingen, maar de dominante groep wordt gedomineerd door bedrijven die grote moeite hebben met dergelijke veranderingen. Ik vrees dat deze gelaagdheid zich zal verdiepen", voorspelt Paweł Biel.
• "Bij Amica zijn we volwassen in digitale implementaties, omdat we echt weten waarin het de moeite waard is om te investeren. We zwichten niet voor voorbijgaande hypes of trends die mensen direct zouden aanzetten tot de aankoop van gepromote technologieën", benadrukt de vice-president van Amica.
• Paweł Biel wijst op twee belangrijke uitdagingen bij het gebruik van kunstmatige intelligentie. "De eerste is de kwaliteit van de generatieve AI-data die gebruikt wordt om modellen te trainen. De tweede is de toegang tot gekwalificeerde specialisten op het snijvlak van wiskunde en informatica, die zowel geïmplementeerde oplossingen kunnen ontwerpen als de betrouwbaarheid van de gegenereerde resultaten kunnen verifiëren", vat de manager samen.
• Het gesprek is onderdeel van een reeks interviews die de basis zullen vormen voor het rapport "From Tape to Algorithm: How Digitalization Is Shaping the Future of Industry", opgesteld door WNP Economic Trends in samenwerking met het New Industry Forum (Katowice, 14-15 oktober 2025).

Amica is een van de meest gerobotiseerde productiebedrijven in Polen. Houden digitale implementaties gelijke tred met automatisering?

Ja. De afgelopen jaren hebben we fors geïnvesteerd in de ontwikkeling van de fabriek en momenteel richten we ons op projecten om onze operationele en commerciële activiteiten te digitaliseren. We zijn echter al vele jaren geleden begonnen met de implementatie van deze projecten, in lijn met onze ontwikkelde en continu bijgewerkte digitaliseringsstrategie.

Welke projecten voert u momenteel uit?

Investeringen zijn gericht op verschillende belangrijke gebieden. Ten eerste de ontwikkeling van systemen die supply chain management en -planning ondersteunen, waardoor snel kan worden gereageerd op eventuele verstoringen.

Het tweede gebied is de implementatie van Customer Experience (CX)-systemen, die de volledige ervaring en gevoelens van klanten na contact met onze bedrijfs- of productmerken omvatten. We verzamelen een breed scala aan gegevens – van informatie over de kwaliteit van onze producten tot beoordelingen van aftersales-ondersteuning en -service. Het analyseren van deze informatie speelt een sleutelrol in de vormgeving van het imago van onze merken en is een belangrijke bron van zakelijk succes . Dit is tevens een van de meest veelbelovende gebieden voor de inzet van ML/AI-tools (Machine Learning - Artificial Intelligence - red.).

Het derde gebied is de ontwikkeling van online samenwerking met zakenpartners en de continue verbetering van ons productaanbod met behulp van mobiele applicaties. Daarnaast voeren we tal van projecten uit die verband houden met de levenscyclus en evolutie van zakelijke applicaties.

Wat betekent dit?

Dit zijn projecten die voortvloeien uit de natuurlijke levenscyclus van systemen, vooral naarmate er nieuwe versies verschijnen. Zo vervangen we momenteel het ERP-systeem (Enterprise Resource Planning), dat wordt gebruikt voor het integrale beheer van bedrijfsbronnen. Tot nu toe gebruikten we het SAP-systeem, maar vanwege het verlopen van de ondersteuning stappen we over op de opvolger: SAP S/4HANA.

Deze omvangrijke onderneming biedt ons de mogelijkheid om bedrijfsprocessen kritisch te analyseren en de nodige veranderingen door te voeren. Een ander onderdeel van dit project is de ontwikkeling van een geoptimaliseerd productieplannings- en uitvoeringsproces, inclusief een MES-component (Manufacturing Execution System - red.).

De verschillende gezichten van digitale volwassenheid in ondernemingen

Hoe beoordeelt u de digitale volwassenheid van Amica?

- Ik antwoord indirect: ik geloof dat we volwassen zijn op het gebied van digitale implementaties, omdat we echt weten waarin het de moeite waard is om te investeren.

We laten ons niet meeslepen door voorbijgaande trends die ons ertoe zouden aanzetten om direct gepromote technologieën aan te schaffen. We kunnen, onafhankelijk of in samenwerking met systeemleveranciers, beoordelen of de implementatie van een bepaalde technologie rendabel is en wanneer de investering zich terugbetaalt.

Bovendien evalueren we regelmatig zelfs oplossingen die al geïmplementeerd zijn. We vragen ons af: wat zou er gebeuren als we ze zouden laten varen? Zouden we dan verlies lijden, meer personeel moeten aannemen, zouden de kosten stijgen, of zou er misschien helemaal niets veranderen? Deze aanpak is precies wat de digitale volwassenheid van Amica definieert.

U anticipeerde daarmee op de vraag welke criteria u hanteert bij beslissingen over digitale investeringen.

Ik zou aan mijn antwoord willen toevoegen dat het belangrijkste criterium een sluitende businesscase is. De analyse moet aantonen dat de aanschaf van en investering in de technologie de moeite waard is.

Een uitzondering hierop vormen projecten die bijvoorbeeld door veranderingen in de regelgeving of vanwege cyberveiligheid worden afgedwongen, waarbij andere factoren vanzelfsprekend de uitkomst bepalen.

Werkt u samen met externe bedrijven aan digitale projecten omdat dat goedkoper en veiliger is?

- We implementeren onze implementaties grotendeels met behulp van ons interne digitaliseringsteam, dat uit enkele tientallen mensen bestaat. Zij zijn grotendeels zelfvoorzienend, wat ons het comfort van relatieve onafhankelijkheid geeft.

Tegelijkertijd is het zo dat dit team niet over volledige kennis van alle technologieën beschikt en niet in staat is om alle nieuwe ontwikkelingen zo snel te omarmen als sommige externe leveranciers...

En wie is dit?

- Wij proberen met alle grote, commerciële IT-dienstverleners te praten, maar controleren ook de aanbiedingen van kleinere, zogenaamde boetiekbedrijven.

Soms onderhandelen wij ook met eenmanszaken, omdat de eigenaren daarvan interessante, originele oplossingen kunnen bieden, vaak tegen een veel concurrerender prijs.

Zijn de gegevens die door sensoren worden verzonden het belangrijkst?

In hoeverre is het gebruik van de gegevens die tijdens de productie van Amica zijn verzameld effectief en wat zijn de effecten?

Leveranciers van IT-systemen voor Industrie 4.0 benadrukken vaak dat het grootste voordeel van digitalisering de data is die afkomstig is van verschillende soorten sensoren. Eerlijk gezegd hebben we in het geval van onze fabriek geen bevestiging dat het mogelijk is geweest om deze data te verzilveren.

We maken gebruik van een breed scala aan andere gegevens uit verschillende onderdelen van de organisatie, waaronder serviceaanvragen, kwaliteitscontrole en feedback van klanten. We verwerken en visualiseren continu gigabytes aan informatie ter ondersteuning van besluitvormingsprocessen, zoals verkoopuitvoering, prognoses en voorraadbeheer.

Hoe beoordeelt u de mogelijkheden en risico's die gepaard gaan met het verkrijgen en uitwisselen van data met B2B-partners (leveranciers, klanten)? Sommige reacties maken zich zorgen over de mogelijkheid dat data via IT-systemen openbaar wordt gemaakt...

Het gebruik en de uitwisseling van externe data is grotendeels noodzakelijk, vooral in de relatie met logistieke partners, maar bijvoorbeeld ook om productinformatie met klanten te delen. Hierdoor kunnen sommige orders automatisch worden verwerkt.

Zolang we binnen de grenzen van redelijke gegevensuitwisseling blijven, beperkt tot alleen de informatie die nodig is om een gemeenschappelijk bedrijfsproces aan beide kanten uit te voeren, en tegelijkertijd de overdracht van "overtollige" gegevens vermijden, zijn de risico's voor het bedrijf wat mij betreft te verwaarlozen.

Wie gebruikt digitale hulpmiddelen en waarom?

Welke impact hebben het digitale transformatieproces en de veranderingen in Industrie 4.0 op de organisatiecultuur van Amica? We weten al dat het management uitgebreid gebruikmaakt van digitale systemen. Heeft u een kleine groep gekwalificeerde medewerkers, waaronder leiders in digitale transformatie, die deze digitale tools gebruiken, maar de meerderheid van uw personeel niet (omdat ze ze simpelweg niet nodig hebben in hun werk)?

Het is niet zo dat bestuursleden – ook al gebruiken ze zelf moderne tools en ondersteunen ze veranderingen in de organisatiecultuur – aan de zijlijn staan en taken delegeren aan specialisten. Zij zijn actieve ambassadeurs voor de transformatie, net als een grote groep van onze medewerkers op verschillende niveaus in de organisatie. Daarom hebben we geen aparte groep mensen die uitsluitend verantwoordelijk is voor het veranderen van de 'digitale cultuur'.

Veel medewerkers, ongeacht hun functie binnen het bedrijf, geven aan dat ze zoveel mogelijk digitale tools en automatiseringsoplossingen willen gebruiken. Ook ontstaan er tal van initiatieven voor verbetering aan de basis, waaronder initiatieven die gebruikmaken van kunstmatige intelligentie (AI). Belangrijk is dat de raad van bestuur actief deelneemt aan de evaluatie van digitale en AI-tools, gesprekken voert met bedrijven in diverse sectoren en vanaf het begin diverse belangrijke businesscases definieert.

Is het Poolse systeem voor het opleiden van personeel in specialismen die worden gebruikt in digitalisering en Industrie 4.0 effectief? Garandeert dit dat u medewerkers krijgt die volledig zijn voorbereid op hun taken, of moet u hen verder opleiden omdat de overheid niet aan deze behoefte voldoet?

- Wat betreft onderwijs kan ik ook verwijzen naar ervaringen buiten Amica... Ik fungeer als mentor voor studenten van de Technische Universiteit van Warschau en ben een van de ambassadeurs die de universiteit ondersteunen bij het definiëren van wat een instelling voor hoger onderwijs in de huidige realiteit zou moeten zijn en in welke richting deze zich zou moeten ontwikkelen.

En wat zijn uw conclusies?

Ik zie een zeker conflict over deze kwestie. Ik geloof dat universiteiten een solide basiskennis moeten bieden in digitale en IT-gerelateerde competenties, en daarnaast kritisch, analytisch en transformatief denkvermogen moeten ontwikkelen. Technische precisie bij het beoordelen van feiten en data is cruciaal, zodat afgestudeerden de beste tools nauwkeurig kunnen selecteren en implementeren.

Gedetailleerde instructie in het gebruik van specifieke tools of software zou niet de primaire verantwoordelijkheid van universiteiten moeten zijn. Dit is een kwestie van zelfstudie en, tot op zekere hoogte, de verantwoordelijkheid van de werkgever. Bij Amica bieden we medewerkers mogelijkheden voor dergelijke ontwikkeling.

De meningen over de digitalisering van de publieke sector in Polen zijn verdeeld. Aan de ene kant lopen we als land achter, maar aan de andere kant zijn we ook optimistisch dat het niet slecht of zelfs goed gaat. Ligt de waarheid ergens in het midden?

Dit is inderdaad een voorbeeld van een gebied waar extreme meningen de kop opsteken... Er is veel bereikt met de digitalisering van de publieke sector in Polen – hoewel de situatie niet ideaal is, heeft de overheid de digitale dienstverlening aanzienlijk ontwikkeld. We hoeven ons nergens voor te schamen. Echte steun voor innovatie in het bedrijfsleven, met name in de industrie, blijft echter een probleem .

Duitse media waarschuwen dat hun publieke sector vastzit in analoge technologie… En wij?

Polen loopt ook voorop in de implementatie van digitale technologie in veel andere sectoren, zoals de banksector. Er rijst echter nog een andere vraag: kunnen we digitalisering inzetten om innovatief te worden in het bedrijfsleven? Helaas zijn de beoordelingen hier minder optimistisch – en dat is precies wat we het meest missen.

De Poolse industrie was gebaseerd op het voordeel van goedkope arbeidskrachten. Hierdoor hebben we het moment gemist waarop we dit concurrentievoordeel verloren. Tegelijkertijd was de industrie niet gebouwd op het fundament van digitalisering.

In sommige sectoren ziet de situatie er beter uit, maar in andere is het al te laat om de koplopers in te halen, anders zouden er enorme investeringen nodig zijn. Dit kan worden beschouwd als de grootste uitdaging in de context van digitalisering en Industrie 4.0.

Voor veel ondernemers is een bedreiging voor IT-systemen een abstract begrip.

Hybride oorlogsvoering is een realiteit geworden, en een van de vormen ervan zijn hackeraanvallen op overheidsinstellingen en industriële installaties. Is het bewustzijn van de bescherming tegen deze aanvallen binnen de industrie toereikend voor de dreiging, en is er daadwerkelijke bescherming – zowel vanuit de industrie als vanuit de overheid?

De verantwoordelijkheid voor de bescherming tegen cyberaanvallen ligt bij beide partijen – en zo werkt het in de praktijk ook. Enerzijds hebben we instellingen zoals NASK, maar ook verenigingen en werkgroepen die kennis delen over actuele dreigingen en de implementatie van preventieve maatregelen ondersteunen. Anderzijds moet elk industrieel bedrijf zijn eigen competenties op dit gebied hebben.

Ik vind het niveau van cybersecurity in de Poolse industrie nog steeds onbevredigend. Ik heb nog steeds de indruk dat veel ondernemers bedreigingen voor IT-systemen als iets abstracts beschouwen.

Bij Amica nemen we dit zeer serieus, zoals blijkt uit onze regelmatige investeringen in cybersecurity. We houden ook rekening met een aspect dat veel bedrijven over het hoofd zien: naast beveiligingssystemen is de opleiding van medewerkers net zo belangrijk. Ons trainingssysteem is zo ontworpen dat iedereen, inclusief directieleden, het met succes afrondt.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat de Poolse industrie de digitalisering slecht implementeert en dat we in de EU achterop raken als het gaat om bijvoorbeeld het gebruik van digitale tweelingen. Wat is de belangrijkste reden voor deze stand van zaken en beoordeling?

- Ik wil eerst de mentaliteitskwestie aankaarten, en pas daarna de financiële factoren (hoewel die laatste momenteel belangrijker worden nu de bedrijfsomstandigheden zijn verslechterd).

Ook het organisatorische aspect is belangrijk: om een onderneming effectief te digitaliseren, heb je een specifieke groep mensen nodig die verandering willen, de status quo niet accepteren en tegelijkertijd weten hoe ze verandering moeten implementeren of wiens diensten ze moeten gebruiken.

Wie bedoel je?

In veel Poolse bedrijven is het de hoofdeigenaar of een kleine groep managers die de beslissingen neemt en zijn wil oplegt. In dergelijke omstandigheden hebben andere werknemers geen echte invloed – noch bij de besluitvorming, noch bij de advisering.

In een dergelijk model is het lastig om complexere projecten, zoals een uitgebreide digitalisering, uit te voeren.

De drempel om AI in het bedrijfsleven te implementeren is helemaal niet laag - niet alleen financieel

Bij Amica hebben we het gehad over het verwerken van grote datasets, inclusief het gebruik van kunstmatige intelligentie. Waarom worden volgens onderzoek geen eenvoudige algoritmen aan AI gekoppeld, die veel wordt gebruikt in Poolse bedrijven?

Bij het beoordelen van het gebruik van kunstmatige intelligentie is een belangrijke kanttekening nodig: er zijn veel verschillende vormen van kunstmatige intelligentie. We zien een groeiende belangstelling voor generatieve AI, tools die het mogelijk maken om nieuwe content te creëren door enorme datasets te verwerken.

Wat is het probleem?

Ik zie twee belangrijke uitdagingen bij het gebruik van AI. De eerste is de kwaliteit van de data die gebruikt wordt om modellen te trainen. Generatieve AI is niet de eerste vorm van AI die in bedrijven wordt geïmplementeerd – oplossingen op basis van machine learning worden al jaren gebruikt. Ongeacht de technologie staan bedrijven echter voor dezelfde uitdaging: de behoefte aan consistente en betrouwbare data.

De tweede uitdaging blijft de toegang tot voldoende gekwalificeerde specialisten op het snijvlak van wiskunde en informatica, die zowel geïmplementeerde oplossingen kunnen ontwerpen als de betrouwbaarheid van de gegenereerde resultaten kunnen verifiëren. Iedereen kan een chatbot of andere AI-assistent een vraag stellen, maar niet iedereen ontvangt informatie die waardevoller is dan de kosten die nodig zijn om deze te verkrijgen. We willen niet betalen voor AI-resultaten die geen echte waarde toevoegen aan de organisatie.

Om het overzichtelijk te houden, laat ik hier belangrijke juridische en ethische aspecten achterwege.

Kortom: de drempel om in de AI-sector te stappen is zeker niet laag, en het draait niet in de eerste plaats om financiële zaken.

We mogen de implementatie van technologie die duurzame ontwikkeling combineert met Industrie 4.0-oplossingen niet uitstellen.

Zorgen Europese en nationale megaplannen voor digitalisering (bijvoorbeeld AI Gigafactories en de Poolse digitale strategie voor 2035) voor hoop op daadwerkelijke ondersteuning en verspreiding van digitale hulpmiddelen in de industrie?

"Ik heb hier weinig hoop in... Ik ben blij dat grote AI-fabrieken Poolse ondernemers gemakkelijker toegang kunnen bieden tot krachtige rekenkracht – en wel op "promotionele voorwaarden", zoals een van de managers van het centrum het verwoordde. Ik heb echter terechte twijfels over de commercialisering van dit model door de entiteiten die deze fabrieken bouwen."

Meestal zijn ze gevestigd in nationale academische centra, wat onherroepelijk de slogan oproept die al tientallen jaren wordt gebruikt: "Poolse wetenschap dichter bij de Poolse industrie."

Misschien heb ik het mis en zal de implementatie van het programma deze keer niet alleen een manier blijken te zijn om subsidies te verkrijgen en proefschriften te schrijven, maar zal het ook echte voordelen opleveren voor het bedrijfsleven... Ik heb echter nog steeds geen eenduidig antwoord op de vraag wat de Poolse AI-megafabrieken precies zullen produceren en hoe de vestiging ervan eruit zal zien.

Gezien de marktgedreven noodzaak om zich aan te passen aan het idee van Industrie 4.0, wordt verwacht dat de industrie soepel zal overstappen op de implementatie van Industrie 5.0. Aangezien digitalisering niet zo goed verloopt – niet alleen in Polen – is Industrie 5.0 dan een onvermijdelijke stap die snel kan worden geïmplementeerd?

We moeten de implementatie van technologieën die duurzame ontwikkeling combineren met Industrie 4.0-oplossingen niet uitstellen. Integendeel, we moeten ons afvragen of we het ons kunnen veroorloven om Industrie 5.0 niet zo snel mogelijk te implementeren. Naar mijn mening: nee!

In tijden van dynamische economische verandering, maatschappelijke ontwrichting, crises en geopolitieke uitdagingen zullen bedrijven die niet veerkrachtig genoeg zijn en niet snel kunnen reageren, simpelweg niet overleven. Dit geldt mogelijk zelfs voor hele industriële sectoren.

Om te overleven, moet men opereren in een model gebaseerd op digitalisering, terwijl men er tegelijkertijd van overtuigd is dat Industrie 5.0 een bron van competentievoordeel kan worden. Dit hangt echter grotendeels af van hoe een bedrijf en de hele sector zich aanpassen aan de nieuwe omstandigheden.

In hoeverre ondersteunt de digitalisering van de Poolse staat en productie- en managementprocessen de implementatie van duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (ESG) ?

Er zijn veel tools die een betere planning van activiteiten mogelijk maken en daarmee de CO2-voetafdruk van een bedrijf verkleinen. In die zin vullen digitalisering en ESG elkaar aan.

In de huidige situatie is de richting waarin rapportage en het idee van ESG zich zullen ontwikkelen nog onderwerp van discussie, maar verschillende soorten digitale oplossingen – het optimaliseren van energieverbruik en het verkleinen van de CO2-voetafdruk als neveneffect van de bedrijfsvoering – zijn nuttig en zullen zeker een belangrijk "element van de toekomst" vormen.

Wat is een beknopte beoordeling van de digitale transformatie van de Poolse industrie? Hebben we een groep leiders (zoals Amica, vergelijkbaar met die in de dienstensector, zoals InPost en Allegro) en een dominant aantal bedrijven die deze uitdaging proberen aan te pakken?

"Ik denk dat we te maken hebben met een duidelijke tweedeling. Er zijn bedrijven die zich al jaren richten op digitalisering en snel inspelen op veranderingen, maar de dominante bedrijven zijn juist de bedrijven die enorm worstelen met deze transformatie."

Voorspelling: Ik vrees dat deze gelaagdheid zich zal verdiepen. Degenen die de middelen hebben en investeren in transformatie, zullen zich kunnen aanpassen aan de veranderende omstandigheden en eisen van Industrie 5.0. En degenen die deze tijd slapen, zullen alleen op prijs kunnen concurreren...